τελευταία νέα...!!!! διαλέχτε...διαλέχτε...

Παρασκευή 21 Δεκεμβρίου 2012

Χριστόψωμο το ευλογημένο...Ξαναμαγειρεύουμε Ελληνικά !!!


Γιατί ποιός μπορεί να αμφισβητήσει την ελληνικότητα αλλά και την παράδοση που πηγάζουν από το ευλογημένο αυτό γιορτινό ψωμί...








Ετσι,προσθέτω άλλη μία συνταγή στα
Ελληνικά της ΛΙΛΑΣ για το γιορτινό τραπέζι...


Πριν όμως δώσω τη συνταγή,νομίζω οτι αξίζει να δούμε κάποια εξαιρετικά λαογραφικά στοιχεία που βρήκα στη Βικιπαίδεια,την ελευθερη εγκυκλοπαίδεια...

""
Χριστόψωμο λέγεται γενικά το ψωμί (καρβέλι) ή κουλούρα που οι ελληνίδες νοικοκυρές έχουν παρασκευάσει 2-3 ημέρες προ των Χριστουγέννων ειδικά για τη μεγάλη αυτή εορτή. Η μόνη διαφορά με τα άλλα συνήθη ψωμιά είναι ο πλούσιός του στολισμός με λογής-λογής κεντήματα (κεντίδια) ή «πλουμίδια» όπως ονομάζονται. Αυτά δε τα πλουμίδια δεν είναι τυχαία και επιπόλαια κεντίδια αλλά σεβαστά σχήματα που συμβολίζουν τον καημό και το όνειρο της ελληνικής αγροτιάς.

Ένα κεφαλαίο Β συμβολίζει το ζυγό του αλετριού (από την ιστορία της σποράς) ενώ άλλες παραστάσεις αλέτρι βόδια κλπ συμβολίζουν το αυτό. Στο άλλο μισό της επιφάνειας του Χριστόψωμου με «σωρό» ζύμης παρίσταται η «στοίβα» (οι θημωνιές), πλαισιωμένη με φύλλα αμπέλου και ελιάς, η προσδοκία, το όνειρο για το ερχόμενο Καλοκαίρι. Επίσης πολλές φορές απεικονίζεται και το σπίτι στο οποίο και θα έρθει η ευτυχία της χρονιάς μια ιδιαίτερη σημασία που τονίζεται και στα κάλαντα:

«Σ΄ αυτό το σπίτι πού ΄ρθαμε πέτρα να μη ραΐσει
κι ο νοικοκύρης του σπιτιού χίλια χρονιά να ζήσει»

Ασφαλώς και δεν εννοείται ράγισμα πέτρας αλλά την απευχή του θανάτου που με τους θρήνους και ολοφυρμούς μπορούν να κάνουν και «τις πέτρες να ραΐσουν» γι΄ αυτό και αμέσως μετά η ευχή καμιά συμφορά κι ο νοικοκύρης χίλια χρόνια να ζήσει.

Αυτό το ψωμί αφιερώνει η ελληνική οικογένεια με ευλάβεια στη Γέννηση του Χριστού που θα στέρξει να μεταβάλει τα «πλουμίδια» σε ευλογημένη πραγμάτωση.

Αυτή είναι και η βάση της λατρευτικής ψυχολογίας από πανάρχαιους χρόνους της ελληνικής φυλής που βεβαίως έχει προσαρμοστεί στη νεότερη Θρησκεία της.""

ΥΛΙΚΑ

- 1 κιλό αλεύρι σκληρό
-1 κουταλάκι αλάτι
- 50 γρ. μαγιά νωπή ή 1 1/2 κουταλιά ξερή
- 1 φλιτζάνι νερό, χλιαρό
- 1 φλιτζάνι κόκκινο κρασί, χλιαρό

- 1/2 φλιτζανιού λάδι
- 1/4 φλιτζανιού χυμό πορτοκαλιού
- 1/4 φλιτζανιού κονιάκ
- ξύσμα από 2 πορτοκάλια

- 3/4 φλιτζανιού ζάχαρη
- 1 1/2 φλιτζάνια σταφίδες
- 1 1/2 φλιτζάνια καρύδια, χοντραλεσμένα
- 1/3 φλιτζανιού κουκουνάρι
- 1 κουταλιά μαστίχα κοπανισμένη ή
ή 1 κουταλιά γλυκάνισο
- 1 κουταλάκι κανέλα σε σκόνη
- 1 κουταλάκι γαρίφαλο σκόνη
- 1/4 κουταλάκι μοσχοκάρυδο

για το στόλισμα:

-λίγο γάλα
-σουσάμι
-καρύδια ή φιστικιά Αίγινας ή
άλλους ξηρούς καρπούς


ΕΚΤΕΛΕΣΗ

-Βάζουμε τη μαγιά σε ποτήρι με 1/2 φλιτζανιού χλιαρό νερό και 2-3 κουταλιές αλεύρι. Ανακατεύουμε το νερό μέχρι η μαγιά να διαλυθεί. Αφήνουμε 10 λεπτά να φουσκώσει.

-Κοσκινίζουμε 800 γρ. από το αλεύρι με το αλάτι, κάνουμε μία λακκούβα στο κέντρο και προσθέτουμε τη διαλυμένη μαγιά, το υπόλοιπο νερό (1/2 φλιτζανιού) και το χλιαρό κρασί (1 φλιτζάνι).
Ανακατεύουμε, παίρνοντας λίγο λίγο το αλεύρι από τριγύρω και ζυμώνουμε ώσπου να σχηματιστεί ελαφριά, μαλακή ζύμη.
Σκεπάζουμε με πετσέτα και αφήνουμε να φουσκώσει (1 1/2 με 2 ώρες) σε ζεστό μέρος ή τυλιγμένο με κουβέρτα.

-Μετά το πρώτο φούσκωμα, πατάμε τη ζύμη να ξεφουσκώσει και ζυμώνουμε για μερικά λεπτά.

Προσθέτουμε το υπόλοιπο αλεύρι κοσκινισμένο, το λάδι, το πορτοκάλι, το κονιάκ και το ξύσμα πορτοκαλιού.
Ανακατώνουμε τη ζάχαρη με τις σταφίδες, τα καρύδια, το κουκουνάρι, τη μαστίχα (ή γλυκάνισο), την κανέλα, το γαρίφαλο και το μοσχοκάρυδο.
Ρίχνουμε στη ζύμη αυτό το μίγμα και ζυμώνουμε.
Αφήνουμε να φουσκώσει μισή ώρα ακόμη.

-Πλάθουμε το Χριστόψωμο σε στρόγγυλο ή οβάλ σχήμα και το τοποθετούμε σε μεγάλο λαδωμένο ταψί .
Σκεπάζουμε με μια στεγνή και μια υγρή πετσέτα και αφήνουμε σε ζεστό μέρος, να φουσκώσει και να διπλασιαστεί σε όγκο.

-Χαράζουμε στην επιφάνεια του Χριστόψωμου ένα σταυρό, με αλευρωμένο μαχαίρι για να μην κολλάει. Ή προσθέτουμε λωρίδες ζύμης σε σχήμα σταυρού. Με ένα πινέλο αλείφουμε γάλα στην επιφάνειά του.
Πασπαλίζουμε σουσάμι και στολίζουμε με ξηρούς καρπούς.

-Προθερμαίνουμε το φούρνο στους 240 βαθμούς Κελσίου, ενώ έχουμε τοποθετήσει στο πάτωμα του φούρνου ένα ανοιχτό δοχείο με νερό για να σχηματισθεί ατμός.
Βάζουμε το Χριστόψωμο στο φούρνο.
Ύστερα από 15 λεπτά, αφαιρούμε το δοχείο με το νερό από το φούρνο και χαμηλώνουμε τη θερμοκρασία στους 200 βαθμούς.

Ψήνουμε για 25 με 30 λεπτά ακόμα.

-Μόλις το βγάλουμε από το φούρνο, απλώνουμε από πάνω λίγο νερό με πινέλο και τοποθετούμε σε σχάρα για να κρυώσει.

ΧΡΙΣΤΟΨΩΜΟ ΜΕ ΠΡΟΖΥΜΙ :

Φτιάχνουμε προζύμι από το προηγούμενο βράδυ με 200 γρ. αλεύρι, τη μαγιά και λίγο χλιαρό νερό.

Το πρωί κοσκινίζουμε λίγο από το αλεύρι μαζί με το αλάτι. Ρίχνουμε το προζύμι, 50 γρ. ζάχαρη και το μισό λάδι.
Ζυμώνουμε καλά, σκεπάζουμε τη ζύμη και την αφήνουμε να φουσκώσει σε ζεστό μέρος (1 ώρα).

Προσθέτουμε μετά όλα τα υπόλοιπα υλικά και ζυμώνουμε πολύ καλά για να γίνει μία λεία ζύμη που δεν κολλάει.
Σκεπάζουμε και τα αφήνουμε να φουσκώσουν σε ζεστό μέρος (1 ώρα).

Πλάθουμε το Χριστόψωμο και το βάζουμε σε 1 μεγάλο λαδωμένο ταψί .
Αφήνουμε πάλι να φουσκώσει και να διπλασιαστεί σε όγκο, χαράζουμε στο κέντρο ένα σταυρό με μαχαίρι, αλείφουμε με γάλα και πασπαλίζουμε με σουσάμι και καρύδια.

Ψήνουμε σε ζεστό φούρνο στους 220 βαθμούς Κελσίου για 20 λεπτά, μετά χαμηλώνουμε τη θερμοκρασία στους 170 βαθμούς και ψήνουμε για 30-35 λεπτά. Είναι έτοιμο όταν χτυπάμε με το χέρι μας την κόρα του και ακούγεται σαν κούφιο.

λίγα στοιχεία ακόμα...

Ο συμβολισμός του Χριστόψωμου καθόριζε και την τεχνική με την οποία γινόταν, που ήταν μια ολόκληρη ιεροτελεστία.

Η νοικοκυρά έκανε το σταυρό της, πριν ξεκινήσει το ζύμωμα.

Το ζύμωναν με ειδικό τρόπο, χρησιμοποιώντας τα πιο αγνά και ακριβά υλικά. Χρησιμοποιούσαν προζύμι, αλεύρι, μέλι, ροδόνερο, σουσάμι, κανέλα, γαρίφαλα.

Οι παραδόσεις και οι τοπικές συνήθειες καθόριζαν το σχήμα και τα στολίδια του. Αλλού ήταν στρογγυλό, αλλού οβάλ ή μακρόστενο.
Ένας μεγάλος σταυρός στη μέση ήταν απαραίτητος.
Τον έκαναν με πρόσθετο ζυμάρι ή τον αποτύπωναν με πραγματικό ξύλινο σταυρό.
Στις άκρες και στο κέντρο έβαζαν μεγάλα άσπαστα καρύδια ή αμύγδαλα.
Ύστερα κεντούσαν με το μαχαίρι διάφορα σχέδια με ιδιαίτερη σημασία και στόλιζαν με καρύδια, αμύγδαλα ή άλλους ξηρούς καρπούς.

Άλλοτε πάλι έφτιαχναν μια μαργαρίτα με τόσα φύλλα όσα τα μέλη της οικογένειας και επάνω έβαζαν μια ζυμαρένια στέγη σπιτιού.
Οι αγρότισσες σχεδίαζαν με κομμάτια ζύμης κλωνιά από κληματαριά, αλέτρι ή βόδια και τα τοποθετούσαν επάνω στο Χριστόψωμο.
Οι γυναίκες των τσομπάνηδων έφτιαχναν μαντρί, πρόβατα και κατσικάκια.

Όλα για μια καλή χρονιά.



ΤΙΠάκι :...αν θελήσετε να κάνετε στολίδια ανάγλυφα,μη ξεχάσετε πριν το πλάσετε,να κρατήσετε τη ποσότητα της ζύμης για τα στολίδια...



...μπορεί οι νοικοκυρές να το έφτιαχναν 2-3 ημέρες πριν, τον παλιό εκείνο το καιρό...αλλά μάλλον δεν έτρεχαν όπως εμείς τώρα...
Παρ' όλα αυτά,προλαβαίνουμε ίσως μερικές από μας να βάλουμε το χεράκι μας για να το έχουμε στο τραπέζι μας...
( η φωτό είναι από το περσινό μου Χριστόψωμο...για το φετινό θα κάνω update...)

και του χρόνου...
cium

31 σχόλια:

  1. Συμπεθέρα μου, το Χριστόψωμο βγήκε τέλειο!!!πρέπει να ειναι πεντανόστιμο αν κρίνω απο τα υλικά του!!Εύγε χρυσοχέρα μου!!Και του χρόνου νάσαι καλά να ξαναφτιάξης!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Βιβή ωραία συνταγή... Ξέρεις ε...μου ήρθαν εικόνες απο τα Χριστόψωμα που έκανε η γιαγιά μου κάθε χρόνο... Σε ευχαριστώ...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Μπράβο κουτσούνα μου ΜΠΡΑΒΟ!!!!
    Πολλά ζβουριχτά φιλιά!!!!!!!!!!!!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Πολύ ωραίο Βιβή, δεν το παραλείπω ποτέ, θεωρώ ότι είναι ευλογία για το σπίτι!!
    Και του χρόνου!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. βιβακι μου ξερεις τι εκανα σημερα το πρωι με τους μικρους μαθητες μου;
    φτιαξαμε χριστοψωμακια!!!
    οι πληροφοριες που αναφερεις ειναι πολυ ενδιαφερουσες και ομολογω πως αρκετες δεν τις ηξερα! μπραβο βιβη μου και του χρονου να ειμαστε καλα!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Για μας το Χριστόψωμο που το λέμε Κουλούρα έχει Πρωταγωνιστικό ρόλο στη Μεγάλη Γιορτή και το κόψιμό της ολόκληρο τελετουργικό, που ακόμα ακολουθείται πιστά σ όλα τα σπίτια παραμονή Χριστουγέννων.
    Ο τυχερός του "ηυρέματος" (του νομίσματος) είναι αντίστοιχα καλότυχος με τον τυχερό της Πρωτοχρονιάς για την υπόλοιπη Ελλάδα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Βιβή, σε ευχαριστώ για την ωραία συνταγή και τις ενδιαφέρουσες πληροφορίες!
    Το ψωμί το θεωρώ ιερό και την τελετουργία της ετοιμασίας του υπέροχη! Η μυρωδιά του ψημένου ψωμιού στο σπίτι είναι από τα στοιχεία που ορίζουν την οικογενειακή ατμόσφαιρα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. @ ΡΙΡΙ μου,
    να σαι καλά και του χρόνου να έχουμε υγεία να το ξαναφτιάξουμε...όντως γίνεται πεντανόστιμο και αφράτο...-:))


    @ ΜΑΚΗ μου,
    γι'αυτό είμαστε εμείς εδώ...
    για να φυλάττουμε Θερμοπύλες της παράδοσης..-:))


    @ ΑστεροΜαράκι μου,
    ζζζζζζβουριχτά φιλάκια και σε σένα..-:))

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. @ ΞΑΝΘΟΥΛΑ μου,
    όπως το λες είναι..ευλογία για το σπίτι...
    να σαι καλά κι εσύ με υγεία,να το φτιάξεις...-:))


    @ apinkdreamer μου,
    καλά...το ξέρω...το έχω εμπεδώσει πλέον...
    εμείς οι δύο ταυτιζόμαστε...
    φιλιά πολλά κοριτσάκι...-:))

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. @ ΧΑΡΟΥΛΑ μου,
    δεν ήξερα οτι και στο Χριστόψωμο βάζουν "ηύρεμα " ( καλά το είπα...??...τέλεια λέξη..)
    Θα το εφαρμόσω κι εγώ φέτος...κι ας τους ξαφνιάσω...
    ευχαριστώ...-:))


    @ ΑΓΕΛΙΚΟΥΛΑ μου,
    πραγματικά,δεν υπάρχει πιό όμορφη και ζεστή μυρωδιά από αυτή του φρεσκοψημένου σπιτικού ψωμιού...
    εγώ δεν αγοράζω έτοιμο ψωμί,πάντα ζυμώνω...
    πόσο μάλλον τις γιορτινές μέρες που μ'αρέσει να τηρώ τις παραδόσεις...
    καλές γιορτές να έχεις..-:))

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. υπέροχη η αναρτησή σου Βιβίκα μου !!!
    ρούφηξα κυριολεκτικά τις πληροφορίες !!!

    το μόνο που θα μας σώσει στο μέλλον απο την κυριαρχία των εξουσιαστών είναι η παραδοσή μας ! δεν πρέπει λοιπον να αφήσουμε κανεναν να την καταπατήσει !!!!!!!!!!!

    καλο απόγευμα και του χρόνου να εισαι καλά να ξαναφτιάξεις !!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Βιβίκα, νομίζω πως με έβαλες στο τριπάκι να το φτιάξω φέτος!!! Προς το παρόν ανοίγω φύλλο για τις αυριανές μου πίτες και τα άλλα διάφορα!!! Η πρώτη συνταγή φαίνεται φανταστική, θα το προσπαθήσω!!!
    Φιλιά

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Θα διαβιβάσω τη συνταγή στη σύζυγό μου!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. Όμορφη συνταγή, χρήσιμες πληροφορίες...
    Και του χρόνου με υγεία!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. Καλησπέρα,
    Μήπως μπορώ να δανειστώ τον αρτοπαρασκευαστή σου;
    Θα διευκόλυνε τα...χεράκια μου.
    Όλα, όμως, όμορφα και χορταστικά σε αυτή την ανάρτηση!

    Φιλάκια Βιβή, και του χρόνου με υγεία να μας ξαναφτιάξεις Χριστόψωμο!

    Καλό βράδυ!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  16. Βιβή μου καλησπέρα το Χριστόψωμο αγαπημένο για τα Χριστούγεννα!
    Εύχομαι υγεία και του χρόνου!
    Φιλάκια πολλά!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  17. @ ΒΟΥ μου,
    είμαστε παραδοσιακές κι ας μη μας φαίνεται...λολ
    φιλιά κι ευχές και σε σένα...-:))


    @ Μπέττυ μου,
    για φτιάξε και πες...
    φιλάκια και σε σένα..-:))


    @ Φοίβο μου,
    απλά θα διαβιβάσεις ή θα τη βάλεις να το φτιάξει κι'όλας...??
    καλημέρες πολλέ πολλές ...-:))

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  18. @ "Στον δικό μου υπέροχο κόσμο" ....και του χρόνου κορίτσι μου...
    να είσαι καλά..-:))

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  19. @ Ζαμπία μου,
    δεν έχω αρτοπαρασκευαστή καρδιά μου...
    διά χειρός τα κάνω και μ'αρέσει κι όλας...λολ
    να είσαι καλά κορίτσι μου...
    και του χρόνου να είμαστε όλοι καλά...-:))


    @ Ευάκι μου,
    πραγματικά...το θεωρώ απαραίτητο στο Χριστουγεννιάτικο τραπέζι...κάτι σαν τη βασιλόπιτα τη Πρωτοχρονιά...μόλις έμαθα κι από τη Χαρά οτι και στο Χριστόψωμο βάζουν "ηύρεμα"...
    υγεία και φιλάκια και σε σένα κοριτσάκι...-:))

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  20. Eγώ ανταλλάσσω ένα Χριστόψωμο με πατατούλες που έβγαλα σήμερα από τον κήπο μου.............δέχεσαι????

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  21. Θέλω και εγώ κάποια στιγμή να φτιάξω ... κρατάω τη συνταγή ... αν δεν είναι Χριστούγεννα πειράζει ??

    Φιλιά πολλά !!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Κόννα καλό μου,
      τί να πειράζει...και τις Απόκριες μπορείς να το φτιάξεις...pppp
      φιλιά πολλά πολλά κι από μένα-:))

      Διαγραφή
  22. Πολύ ωραία συνταγή αλλά και οι πληροφορίες που μας δίνεις πολύ χρήσιμες!!!καλά Χριστούγεννα, καλές γιορτές με αγάπη και υγεία!Να περάσετε καλά!
    Φιλιά πολλά!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ελενάκι μου,
      να είσαι καλά...
      Καλά Χριστούγεννα και σε σένα και την οικογένειά σου με ΥΓΕΙΑ...ΥΓΕΙΑ...ΥΓΕΙΑ...-:))

      Διαγραφή
  23. Μπράβο Βιβίκα μου!
    Εγινε υπέροχο!!!!!!
    Καλά Χριστούγεννα!!!!!!!!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Εφάκι μου,
      να είσαι καλά...Χρόνια Πολλά και Καλή Χρονιά να έχεις...
      φιλιά πολλά πολλά...-:))

      Διαγραφή
  24. Και του χρόνου Βιβάκι μου, να είσαι καλά, καλά Χριστούγεννα, να περάσετε τέλεια! Φιλιά πολλά!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Εράκι μου γλυκό,
      ευχές πολλές πολλές από καρδιάς...
      Χρόνια Πολλά Καλή Χρονιά και σε σένα κοριτσάρα...
      Πολλά φιλιά και από εμένα...-:))

      Διαγραφή
  25. Και του χρόνου με υγεία Βιβίκα μου!!! Ετοιμάζομαι να φτιάξω και εγώ!
    (Χάθηκα εεεε;;; Μη νομίζεις σε παρακολουθώ σιωπηλά...)
    Καλά Χριστούγεννα και να χαρείς το γιόκα σου που γιορτάζει και...Λυκάκο σου που τόσο αγαπάς!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Marinaαααααααααααααααα...
      πού είσαι αγάπη μου εσύ...???
      σε έχω στο μυαλό μου αλλά με τα τρεχάματα δεν έχω προλάβει η άχρηστη να σου στείλω μήνυμα...μας έχεις λέιψει πολύ...
      Χαίρομαι που σε βλέπω και που είσαι καλά...
      Σε ευχαριστώ πολύ πολύ για τις ευχές,για την επίσκεψή σου και βέβαια αντεύχομαι από καρδιάς για Χρόνια Πολλά και Καλά...-:))

      μη ξαναχαθείς ε...???...φιλιά πολλά πολλά μωρό μου...-:))

      Διαγραφή