Προσοχή στον ήλιο...

Καρκίνοι δέρματος και προκαρκινοματώδεις καταστάσεις ...

πριν και μετά την αφαίρεση

Υπολογίζεται ότι 4 στους 5 ανθρώπους με ανοιχτό χρώμα δέρματος που ζουν σε περιοχές με υψηλή ηλιοφάνεια θα αναπτύξουν τουλάχιστον έναν δερματικό καρκίνο κατά τη διάρκεια της ζωής τους.

Δερματικός καρκίνος μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, με υψηλότερη συχνότητα την 20ετία μεταξύ των 40 και 60 ετών. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια αύξηση κρουσμάτων δερματικού καρκίνου σε νεώτερα άτομα, συμπεριλαμβανομένων των εφήβων. Έτσι, οποιοδήποτε μη συνηθισμένο ογκίδιο αναπτύσσεται στο δέρμα και επιμένει για περισσότερο από 3 μήνες, θα πρέπει να θεωρείται δερματικός καρκίνος μέχρι να αποδειχτεί το αντίθετο.

Υπάρχουν δύο σημαντικοί παράγοντες στην ανάπτυξη δερματικού καρκίνου:

• ο τύπος του δέρματος
• η έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία

Ο τύπος του δέρματος είναι κληρονομικός και ο πιο ευαίσθητος τύπος είναι όταν το δέρμα του ατόμου είναι πολύ λευκό, κοκκινίζει εύκολα, παθαίνει ηλιακά εγκαύματα με μικρή έκθεση σε ηλιακή ακτινοβολία και εμφανίζει πολλαπλούς σπίλους.

Η καλύτερη προφύλαξη γι’ αυτά τα άτομα είναι η αποφυγή έκθεσης στον ήλιο ιδιαίτερα τα πρώτα 20 χρόνια της ζωής τους και η χρήση κατάλληλων ενδυμάτων και προστατευτικών αντηλιακών κρεμών.

Υπάρχουν τρεις κύριες κατηγορίες δερματικών καρκίνων:

• Βασικοκυτταρικό καρκίνωμα (BCC)
• Ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα (SCC)
• Μελάνωμα

Ποια είναι τα σημάδια και συμπτώματα των δερματικών καρκίνων;

• Κάθε ανώμαλη κατάσταση του δέρματος που δεν επουλώνεται σε διάστημα τεσσάρων εβδομάδων.
• Κάθε πληγή, έλκος, ή κρούστα στο δέρμα, ή λευκή κηλίδα στα χείλη που δεν επουλώνεται.
• Κάθε σπίλος (ελιά) που φαίνεται να μεγαλώνει γρήγορα.
• Κάθε σπίλος που αλλάζει σχήμα ή χρώμα.
• Κάθε σπίλος που αιμορραγεί ή προκαλεί κνησμό.

Πώς μπορώ να προστατέψω το δέρμα μου;

• Χρησιμοποιήστε χρωματιστά ρούχα από βαμβάκι κατά τη διάρκεια της ημέρας.
• Χρησιμοποιήστε αντηλιακή κρέμα υψηλού δείκτη προστασίας.
• Χρησιμοποιήστε καπέλο με πλατύ γείσο.
• Μην εκτίθεστε στην ηλιακή ακτινοβολία μεταξύ 11:00 π.μ. και 15:00 μ.μ.το καλοκαίρι και πάρτε επιπλέον προφυλάξεις για τα μικρά παιδιά και τους νεαρούς ενήλικες.

1. ΒΑΣΙΚΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑ (BCC)

Αποτελεί το 80% των καρκίνων του δέρματος που δεν είναι μελάνωμα. Μπορεί να εμφανιστεί οπουδήποτε στο σώμα, αλλά, πιο συχνά εμφανίζεται στις εκτεθειμένες περιοχές όπως είναι το πρόσωπο.

Το πιο πρώιμο σημάδι μπορεί να είναι μια κόκκινη επίπεδη επιφάνεια, ένα μικρό ογκίδιο, ένα μικρό σημείο που αιμορραγεί όταν έρχεται σε επαφή με την πετσέτα, ένα μικρό έλκος (πληγή), ή μια κρούστα στο δέρμα η οποία επιμένει για μεγάλο χρονικό διάστημα και δεν επουλώνεται.

Η φυσιολογική τάση κάθε δερματικού καρκίνου είναι να μεγαλώνει σε μέγεθος, είτε επιφανειακά, είτε σε βάθος. Έτσι, όσο περισσότερο χρόνο υφίσταται προτού υποβληθεί σε θεραπεία, τόσο μεγαλύτερος και βαθύτερος θα είναι.

Η θεραπεία τότε είναι πολύ πιο δύσκολη και οι ουλές που θα προκληθούν από το επανορθωτικό χειρουργείο θα είναι πολύ πιο εκτεταμένες. Το Βασικοκυτταρικό Καρκίνωμα συνήθως δεν μεθίσταται σε άλλα όργανα του σώματος και έτσι η τοπική αντιμετώπιση του προβλήματος είναι και η τελική θεραπεία. Μετά το χειρουργείο το δείγμα που ελήφθη πρέπει πάντα να εξετάζεται από Παθολογοανατόμο, ώστε να επιβεβαιώνεται η αφαίρεση του όγκου σε όλα του τα όρια. Μικροί όγκοι μπορούν να αφαιρεθούν με απλή εκτομή και απευθείας συρραφή του ελλείμματος ιστού που προκύπτει, αφήνοντας πολύ μικρές ουλές. Η αφαίρεση μεγαλύτερων όγκων απαιτεί κάποιας μορφής επανόρθωση με τη χρήση ελεύθερων μοσχευμάτων δέρματος ή τοπικών κρημνών.

2. ΑΚΑΝΘΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑ (SCC)

Οι περισσότερες από τις αρχές που αναφέρθηκαν για το Βασικοκυτταρικό Καρκίνωμα ισχύουν και για το Ακανθοκυτταρικό Καρκίνωμα (SCC). Περίπου 20% των καρκίνων του δέρματος που δεν είναι μελάνωμα είναι ακανθοκυτταρικά καρκινώματα. Η διαφοροποίηση BCC και SCC μπορεί συχνά να γίνει μονάχα με τη χρήση μικροσκοπίου, καθώς η εξωτερική τους εμφάνιση μπορεί να είναι ακριβώς η ίδια. Το Ακανθοκυτταρικό Καρκίνωμα τείνει να μεγαλώνει πιο γρήγορα, εξελκώνεται πιο γρήγορα, όπως επίσης δημιουργεί γρήγορα κάποιο υπεργερμένο ογκίδιο με ή χωρίς κρούστα (εφελκίδα). Μπορεί να εμφανιστεί οπουδήποτε στο σώμα αλλά πιο συνηθισμένη εντόπισή του είναι στα χείλη και στα αυτιά. Η θεραπεία του είναι η ίδια με το BCC και πρέπει να γίνεται το συντομότερο δυνατό. Η μεγάλη διαφορά που έχει σε σχέση με το BCC είναι ότι έχει την δυνατότητα να δίνει μεταστάσεις, που σημαίνει, να εξαπλώνεται σε άλλα μέρη του σώματος, είτε μέσω του αίματος, είτε μέσω της λέμφου σε απομακρυσμένες περιοχές, όπως οι πνεύμονες, ο εγκέφαλος ή το συκώτι.

Όμως με την κατάλληλη θεραπεία, και σε πρώιμα στάδια, ποσοστό μικρότερο του 3% δίνει μεταστάσεις σε άλλα τμήματα του σώματος. Το SCC αντιμετωπίζεται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο με το BCC αλλά απαιτείται επανέλεγχος του ασθενή κάθε μερικούς μήνες για αρκετά χρόνια.

3. ΚΕΡΑΤΟΑΚΑΝΘΩΜΑ (Κ.Α.)

Είναι ένας πολύ γρήγορα αναπτυσσόμενος δερματικός όγκος, ο οποίος μορφολογικά έχει ακριβώς την ίδια εμφάνιση με το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα, αλλά δεν είναι κακοήθης.

Η ακριβής διάγνωσή του γίνεται με τη μικροσκοπική εξέταση του όγκου, μετά την αφαίρεσή του και η θεραπεία του είναι ίδια με του SCC.

Δεν δίνει μεταστάσεις, αλλά μπορεί να επανεμφανιστεί τοπικά. Λόγω της απόλυτης ομοιότητας της εξωτερικής εμφάνισής του με το SCC, είναι πολύ σημαντικό οποιαδήποτε ύποπτη περιοχή που μοιάζει με Κ.Α. να αφαιρείται χειρουργικά και να εξετάζεται ιστολογικά για τον αποκλεισμό SCC.

4. ΠΡΟΚΑΡΚΙΝΩΜΑΤΩΔΕΙΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΔΕΡΜΑΤΟΣ

Οι κάτοικοι σε χώρες με υψηλό δείκτη ηλιοφάνειας είναι σίγουρο ότι θα αποκτήσουν ακτινικές αλλοιώσεις του δέρματος, που προέρχονται από την έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία, εάν αυτοί δεν χρησιμοποιούν τα κατάλληλα μέτρα προστασίας (αντηλιακή κρέμα, χρήση κατάλληλων ενδυμάτων και καπέλο).

Χαρακτηριστικές τέτοιες αλλοιώσεις είναι αδρές στην αφή και προσομοιάζουσες με λέπια περιοχές του δέρματος, μικρές πληγές οι οποίες δεν κλείνουν, αλλαγές στο χρώμα και στο σχήμα ήδη υπαρχόντων σπίλων (ελιές) και εμφάνιση νέων σπιλών.

Σημαντικές αλλαγές σε μορφώματα του δέρματος πρέπει να εξετάζονται όσο το δυνατόν πιο σύντομα από εξειδικευμένους ιατρούς, ώστε η αντιμετώπισή τους να γίνεται σε όσο το δυνατόν πιο πρώιμα στάδια. Αυτό συμβάλλει στην αποφυγή της ανάγκης εκτεταμένων επανορθωτικών χειρουργείων που απαιτούνται όταν αυτές οι περιοχές δεν διαγνωστούν και αντιμετωπιστούν έγκαιρα. Τέλος, οι πολίτες πρέπει να είναι πολύ επιφυλακτικοί στη χρήση ουσιών και θεραπευτικών μεθόδων άλλων πλην των ιατρικά αποδεδειγμένων ορθών, που μπορεί να προτείνονται από μη ειδικούς, διότι η πιθανή επούλωση του επιφανειακού έλκους που προκαλεί ένας δερματικός όγκος δεν έχει κανένα θεραπευτικό αποτέλεσμα στα βαθύτερα τμήματα του όγκου.

Ο δερματικός καρκίνος είναι ένας καρκίνος όπως όλους τους άλλους, και μπορεί να αποβεί θανατηφόρος εάν δεν υποβληθεί σε πρώιμη και κατάλληλη θεραπεία.

Συγγενείς μελαχρωματικοί σπίλοι

Είναι σπίλοι (ελιές) οι οποίοι, είτε υφίστανται από τη γέννηση του ατόμου, είτε γίνονται εμφανείς εντός του πρώτου χρόνου της ζωής του. Χωρίζονται σε τρεις κατηγορίες: τους μικρούς, τους μεσαίους και τους μεγάλους ή γιγάντιους. Οι γιγάντιοι είναι οι σπίλοι που έχουν διάμετρο 20 cm ή περισσότερο κατά την ενηλικίωση. Οι συγγενείς σπίλοι αυξάνουν σε μέγεθος κατά τη διάρκεια της σωματικής ανάπτυξης. Έτσι, σπίλοι που κατά την νεογνική περίοδο της ζωής έχουν διάμετρο 7cm στον κορμό και 11cm στο κεφάλι, κατά την ενηλικίωση θα φτάσουν στο μέγεθος των 20cm.

Οι συγγενείς σπίλοι μπορούν να έχουν διάφορα χρώματα, ανώμαλη επιφάνεια, τριχοφυΐα και ανώμαλα όρια. Οι μεγάλοι συγγενείς σπίλοι εμφανίζουν μια υψηλότερη πιθανότητα κακοήθους εξαλλαγής σε σχέση με τους μικρότερους συγγενείς σπίλους. Η πιθανότητα αυτή βάση διαφόρων μελετών είναι από 5% έως 20%. Το μέγεθος, τα χαρακτηριστικά, και η εντόπιση ενός συγγενή μελαχρωματικού σπίλου καθορίζουν τον τρόπο και τον χρόνο αντιμετώπισής του. Είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι πολύ μεγάλοι συγγενείς μελαχρωματικοί σπίλοι, καταλαμβάνουν ολόκληρο το πάχος του δέρματος, και μερικές φορές επεκτείνονται και στους υποκείμενους ιστούς. Η προτεινόμενη θεραπεία είναι η πλήρης ει δυνατόν χειρουργική αφαίρεσή τους, είτε κατά στάδια, είτε με τη χρήση διατατήρων δέρματος, είτε με την χρήση δερματικών μοσχευμάτων.

Κακοήθες μελάνωμα

Το μελάνωμα του δέρματος αποτελεί την έκτη πιο συχνή αιτία καρκίνου στις ΗΠΑ. Υπολογίζεται ότι 20% των ανθρώπων που αναπτύσσουν μελάνωμα θα πεθάνουν εντός 5 ετών από την ημέρα της διάγνωσης, λόγω της μεγάλης ικανότητας του καρκίνου αυτού να δίνει μεταστάσεις. Πρώιμη ανίχνευση και διάγνωση είναι κρίσιμοι παράγοντες για την επιβίωση του ασθενούς. Άτομα με μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν μελάνωμα είναι αυτά με πολλαπλούς σπίλους (ελιές), μεγάλους συγγενείς σπίλους (εκ γενετής), οικογενειακό ιστορικό πολλαπλών άτυπων σπίλων ή μελανώματος και τέλος άτομα με ιστορικό προηγούμενης παρατεταμένης έκθεσης στην ηλιακή ακτινοβολία και ηλιακών εγκαυμάτων. Οι πρωτοπαθείς εστίες εμφανίζονται πιο συχνά στους μεν άντρες στον κορμό, στις δε γυναίκες στα κάτω άκρα.

Τα πρώιμα σημεία μιας δερματικής αλλοίωσης (σπίλου) που εξελίσσεται σε μελάνωμα είναι :

• ασυμμετρία ή ανώμαλα όρια της περιοχής
• αιμορραγία ή δημιουργία κρούστας
• αλλαγή χρώματος
• διάμετρος περιοχής περισσότερο από έξι χιλιοστά
• ύπαρξη υπεργερμένης περιοχής πάνω σε ένα προηγούμενα επίπεδο σπίλο

Κάθε τέτοια ύποπτη περιοχή του σώματος πρέπει να υπόκειται σε βιοψία. Η τεχνική της βιοψίας είναι πολύ σημαντική και στο δείγμα πρέπει να περιλαμβάνεται όλο το πάχος του δέρματος. Με βάση το αποτέλεσμα της ιστολογικής εξέτασης γίνεται η σταδιοποίηση του μελανώματος, και αποφασίζεται η κατάλληλη θεραπεία. Η θεραπευτική αντιμετώπιση του μελανώματος συνίσταται σε ευρεία χειρουργική εξαίρεση της ύποπτης περιοχής, με ή χωρίς την αφαίρεση λεμφαδένων. Επιπλέον, θεραπευτική αντιμετώπιση μπορεί να περιλαμβάνει χορήγηση ΙΝΤΕΡΦΕΡΟΝΗΣ - Α - 2Β, η χορήγηση ΜΕΛΦΑΛΑΝΗΣ (εάν πρόκειται για μελάνωμα των άκρων), η χορήγηση χημειοθεραπευτικών σχημάτων και η ακτινοβόληση της περιοχής (ακτινοθεραπεία).

πηγη:Εμμ.Γ.Δασκαλάκης MD πλαστικός χειρουργός